بروزرسانی: 15 آذر 1404
صدای خوردن غذا؛ آرامشبخش یا آزاردهنده؟
«تا حالا شده وسط یه مهمونی یا دورهمی خانوادگی، صدای خوردن کسی انقدر تو گوشتون فرو بره که یه جورایی اذیتتون کنه؟» این سوال شاید برای خیلی ها آشنا باشه. در واقع، برای منِ کسی که سال ها در زمینه تغذیه و عادت های غذایی مطالعه کرده و زندگی می کنم، صدای خوردن غذا یک حس دوگانه به همراه دارد؛ گاهی آرامش بخش است و گاهی بدون شک عذاب آور. داستان صدای جویدن غذا خیلی پیچیده تر از اون چیزیه که به نظر می رسه و روی روان و تمرکز ما تاثیر زیادی دارد. امروز می خواهم مثل یه دوست قدیمی در مورد این موضوع با شما صحبت کنم؛ از تجربه های خودم و دانش علمی که پشت این صداها پنهان است.
صدای خوردن غذا؛ تجربه ای که همه داریم اما واکنش ها متفاوت است
هر چیزی که به نوعی با غذا خوردن و تغذیه مرتبط باشد، تجربه های متفاوتی در ما ایجاد می کند. یکی از عجیب ترین این تجربه ها صدای جویدن است. جالب است بدانید که برخی افراد حتی بیشتر از مزه غذا، صدای جویدن را در ذهن خود ثبت می کنند. اصلاً شاید برایتان پیش آمده باشد که در رستوران، صدای جویدن یک نفر باعث شود یا از غذا لذت ببرید یا اصلاً خوردنتان را قطع کنید. این موضوع آنقدر جدی است که در مطالعات روانشناسی به آن «می سوفونیا» (Misophonia) می گویند؛ یعنی حساسیت بیش از حد به صداهای خاصی از جمله صدای خوردن.
می سوفونیا؛ وقتی صدای خوردن واقعی آزار می دهد
شاید شنیده باشید که بعضی ها از صدای جویدن، صدای نفس کشیدن یا حتی صدای تایپ کردن عصبی می شوند. طبق مقاله منتشر شده در مجله نوروساینس جانسون، می سوفونیا یک اختلال عصب شناختی است که باعث می شود صداهای خاص، به جای اینکه آزاردهنده نباشند، باعث اضطراب و افسردگی شوند. اما آیا همه ما این حس را داریم؟ قطعاً نه! موضوع این است که هرکسی آستانه تحمل متفاوتی نسبت به این صداها دارد، و حتی ممکن است صدای خوردن غذا برای عده ای آرامش بخش هم باشد.
من خودم چطور؟ یک داستان واقعی...
از خودم بگویم؛ وقتی کوچک تر بودم، خانواده ما سنتی بود و دورهمی های غذای ایرانی همیشه پر از صدای جویدن، نوشیدن و گپ بود. یادم می آید که صدای خوردن غذای مثل «کله پاچه» یا «زرشک پلو» ترکیب درستی داشت که انگار موسیقی ملایم برای روح و روان بود. البته همان موقع هم یک دوست داشتم که وقتی من با صدای بلند و نیش حضوری غذا را می خوردم، از شدت عصبانیت نیمه خودآگاه چشمانش گرد می شد! یعنی واقعیت این است که صدای خوردن می تواند از دو منظری بسیار متفاوت تلقی شود: یک آرامش روحی و یا یک عصبانیّت درونی.
تغذیه و حس شنوایی؛ چرا صدای جویدن مهم است؟
حالا چرا اصلاً صداهای خوردن اینقدر اهمیت دارند؟ آیا فقط باعث تنش می شوند؟ خیر، موضوع خیلی جالب تر است. مطالعه ای در مجله روانشناسی کاربردی نشان می دهد صدای خوردن غذا می تواند تاثیر مستقیم روی میزان لذت بردن از غذا داشته باشد. این صداها می توانند به ما سیگنال دهند که غذا تازه، ترد و خوشمزه است. مثلاً صدای «قارقار» نان تازه یا صدای تردی یک میوه در حین جویدن به مغز پیام می رساند که این خوراکی مرغوب و سالم است و همین باعث تحریک بیشتر اشتها و حس رضایت می شود. بنابراین، صدای خوردن می تواند نقش مهمی در فرایند تغذیه و تجربه کلی ما از غذا ایفا کند.
صدای خوردن چه زمانی آزاردهنده می شود؟
اما چرا بعضی ها از صدای خوردن ناراحت می شوند؟ یکی از دلایلش می تواند عدم کنترل روی محیط باشد. فرض کنید یک جلسه کاری دارید یا مهمونی ای که همه باید تمرکز کنند، اما صدای بلند جویدن یکی از افراد نظم فکری شما را به هم می زند. علاوه بر آن، اگر فردی با صدای بلند و غیرآرامش بخش غذا بخورد، این صدا به جای لذت، باعث ایجاد استرس می شود. روانشناسان می گویند این مسئله مطرح می کند که توجه ما برخلاف تصور، می تواند بر اساس عوامل بیرونی بسیار حساس باشد و شرایط عاطفی ما مثل خستگی یا استرس را تشدید کند.
تجربه ایرانی؛ صدای خوردن در فرهنگ ما
جالب است که در فرهنگ ایرانی، خوردن غذا معمولاً با صدای کمی همراه است و این صدای آرام بخشی دارد؛ چراکه به نوعی به اهمیت دورهمی و صمیمیت غذایی اشاره می کند. البته در بعضی از مناطق شنیدن صدای خوردن غذا، حتی صدای نوشیدن چای، بسیار خوشایند است و برعکس، نشانگر لذت بردن از غذا و احترام گذاشتن به میزبان است. خلاصه که این موضوع صرفاً یک واکنش نورولوژیکی نیست، بلکه با ویژگی های فرهنگی و تجربیات شخصی ما نیز گره خورده است.
برای داشتن تجربه بهتر چه کار کنیم؟
خب، حالا با همه این حرف ها، چطور می توانیم از صدای خوردن بهتر لذت ببریم؟ اول از همه، آگاهی نسبت به حساسیت خودمان و اطرافیان بسیار مهم است. اگر می دانید یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان حساسیت دارند، سعی کنید لحظات غذا خوردن را با آرامش بیشتری مدیریت کنید. همچنین انتخاب غذاهایی که صدای جویدن ملایم تری دارند، مثل خوراک های نرم یا غذاهای آب پز، می تواند آرامش فضا را افزایش دهد. اتفاقا بر اساس مقاله ای از مجله تغذیه و روانشناسی، اینگونه مدیریت ها می تواند حس خوشایند خوردن را برای همه افزایش دهد. حتی شاید اگر کمی شوخ طبع باشید، بتوانید با خنده و شوخی، این موضوع را کمتر جدی بگیرید و به آرامش برسید.
نتیجه گیری؛ صدای خوردن، معجزه ای در دنیای تغذیه
در پایان، باید بگویم صدای خوردن غذا فقط یک صدای ساده نیست؛ این صدای کوچک می تواند آستانه استرس ما را بالا یا پایین ببرد، احساس رضایت از خوردن غذا را بیشتر کند یا حتی بحث برانگیز شود. یادمان باشد که در این دنیای پرهیاهو، ارتباط ما با غذا و تغذیه یک تجربه چند بعدی است؛ شامل بو، مزه، ظاهر و البته صدا. شاید بهتر باشد به صدای خوردن غذا با حس کنجکاوی و احترام نگاه کنیم تا احساس نارضایتی. گاهی یک صدای کوچک باعث ایجاد آرامش می شود؛ گاهی نشانه ای است که باید به حساسیت های درونی خود احترام بیشتری بگذاریم. دوست دارم شما هم تجربه های خودتان را درباره این موضوع بشنوید. شما وقتی صدای خوردن غذا را می شنوید چه احساسی پیدا می کنید؟
سوالات متداول (FAQs)
- ۱. چرا برخی افراد از صدای خوردن غذا ناراحت می شوند؟
- این موضوع عمدتاً به اختلال می سوفونیا مرتبط است که حساسیت بیش ازحد به صداهای خاص را نشان می دهد و باعث تحریک، اضطراب یا خشم می شود.
- ۲. آیا صدای جویدن غذا می تواند به تجربه بهتر تغذیه کمک کند؟
- بله، صدای ترد یا تازه بودن غذا می تواند باعث افزایش اشتها و لذت بردن بیشتر از غذا شود.
- ۳. چگونه می توان صدای خوردن را در جلسات یا مهمانی ها کنترل کرد؟
- با آگاهی نسبت به حساسیت های افراد، انتخاب غذاهای ملایم تر و ایجاد فضای آرامش بخش قابل مدیریت است.
- ۴. آیا صدای خوردن در فرهنگ ایرانی ویژگی خاصی دارد؟
- بله، در فرهنگ ایران صدای خوردن معمولاً ملایم است و نشان دهنده صمیمیت و لذت بردن از دورهمی غذایی است.
- ۵. آیا همه افراد به یک اندازه نسبت به صدای جویدن حساس هستند؟
- خیر، میزان حساسیت کاملاً فردی است و به عوامل روانی، عصبی و شرایط محیطی بستگی دارد.
خلاصه مقاله
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| صدای خوردن غذا | می تواند هم آرامشبخش باشد و هم آزاردهنده بر اساس حساسیت افراد |
| می سوفونیا | اختلال عصبی حساسیت بیش از حد به صداهایی مثل جویدن |
| تاثیر فرهنگی | در فرهنگ ایرانی صدای خوردن غذا معمولاً نشانه صمیمیت است |
| تغذیه و حواس پنجگانه | صدای خوردن بخشی از تجربه کامل تغذیه است که اشتها و رضایت را تحت تاثیر قرار می دهد |
| راهکارها | آگاهی، کنترل محیط و انتخاب غذاهای مناسب باعث افزایش رضایت از محیط غذایی می شود |